Formule 1

SPECIAL Niki Lauda! Van enorme schulden en zelfmoordgedachten tot succesvol Formule 1-coureur

Uitgegeven door Bas Kaligis • 21 mei 2019 19:33

Niki Lauda is niet meer. De Oostenrijker overleed maandag op 70-jarige leeftijd. RaceXpress.nl blikt in een special terug op de loopbaan van de drievoudig wereldkampioen Formule 1. Mede door zijn verschrikkelijke ongeluk op de Nürburgring in 1976 is Niki Lauda misschien wel de bekendste F1-coureur uit de vorige eeuw. Maar minstens even indrukwekkend als zijn ongeluk is wel zijn comeback in datzelfde jaar. Nog volledig in het verband en met zelfs wonden die nog niet genezen waren, reed Lauda weer zijn eerste race. Maar misschien nog indrukwekkender is zijn opgave in de laatste race van Japan. Enzo Ferrari was er verbolgen over en Lauda begint 1977 onder grote druk van de charismatische teambaas. Desondanks won Lauda zijn tweede wereldtitel in de Formule 1. Na een minder succesvol anderhalf seizoen voor Alfa Romeo stopte hij plotseling om zijn eigen vliegmaatschappij op te zetten. Toen na twee jaar bleek dat ook dit een succes werd, verloor hij zijn interesse weer en de altijd op zoek naar een uitdaging zijnde Lauda besloot tot een comeback in de Formule 1. Deze comeback staat vandaag de dag ook nog in de boeken als één van de meest succesvolle in de Formule 1.

Niki Lauda

Fraude in geschrifte.
Andreas Nikolaus Lauda wordt op 22 februari 1949 geboren in Wenen als zoon van een welgestelde zakenfamilie. Vader Lauda heeft de carrière van zijn zoon dan ook al uitgestippeld. Niki moet carrière maken in de zakenwereld. Op jonge leeftijd interesseert Niki zich echter al voor auto’s en vanaf een jaar of twaalf parkeert hij de auto’s van vrienden, familie en zakenrelaties die bij de familie Lauda thuis over de vloer komen. Een paar jaar later krijgt hij een Volkswagen Kever waarmee hij vaak over het eigen landgoed van de familie Lauda rijdt. In 1968 rijdt Lauda zijn eerste race. Het is een heuvelklimrace in een Cooper waarmee hij tweede in zijn klasse wordt. Ondanks tegenstand van zijn vader doorloopt Niki met succes de Formule Vee en later de Formule 3. Een ‘Lauda’ moet faam maken in het economische katern van een krant en niet op de sportpagina, zo meent vader Lauda. In eerste instantie wil zijn vader hem ook niet steunen maar uiteindelijk stelt hij Niki de voorwaarde dat hij zijn middelbare schooldiploma moet halen en dat hij hem dan niets meer in de weg zal leggen. Dat stelt Niki wel voor een probleem aangezien zijn school ernstig te lijden heeft van zijn interesse in racen. Niki besluit daarop het rapport van een klasgenoot te kopiëren en te voorzien van zijn eigen naam. Vol geveinsde trots zwaait Niki daarop met het valse diploma naar zijn vader die er met boter en suiker invliegt.

Idioten.
Niki is redelijk succesvol in de Formule 3 maar valt ook vaak uit door crashes. Meestal raakt Lauda buiten zijn schuld betrokken bij deze crashes. Veel coureurs die op dat moment in de Formule 3 rijden zijn onbezonnen en roekeloos en ongelukken zijn talrijk in deze klasse. Zoals Lauda het zelf later verwoordt, rijden er te veel idioten mee. Op het moment dat Jochen Rindt, de eerste Oostenrijkse coureur die wereldkampioen Formule 1 zal worden, verongelukt, wordt Lauda afgevoerd in een ambulance na de zoveelste crash. Lauda doet zichzelf dan een belofte. ‘Ik ga weg uit de Formule 3. Er rijden hier te veel idioten mee.’ In 1971 koopt hij, met behulp van een lening, een plaats naast Ronnie Peterson in het Formule 2 team van March. In 1972 wordt dit contract zelfs een combinatie van Formule 2 en Formule 1-races.

Niki Lauda debuut in F1

Bankroet.
Niki rijdt zijn eerste Formule 1-race echter al in 1971 als hij van start gaat in de Grand Prix van Oostenrijk. In de twintigste ronde valt hij uit met wegliggingsproblemen. Voor 1972 moet Lauda voor zijn plaats bij March echter nog meer geld meebrengen. Wederom sluit Lauda leningen af die hij eigenlijk niet kan terugbetalen. Op geld van zijn vader hoeft hij niet meer te rekenen. Hij wil dat Niki stopt met het racen en zich gaat wijden aan een carrière in het zakenleven. De schulden stapelen zich op terwijl de resultaten bij het zwakke March achterblijven. Zijn beste resultaten in dit jaar zijn de zevende plaats in Zuid-Afrika en de negende plaats in Engeland. In de meeste races valt hij echter uit met technische problemen. Lauda weet dat het met het onbetrouwbare March nooit zal lukken om door te breken. Voor 1973 weet hij dan ook Louis Stanley, eigenaar van het B.R.M.-team te overtuigen hem aan te nemen. Met de belofte van veel sponsorgeld neemt Stanley Lauda in dienst. Probleem is echter dat Lauda helemaal geen sponsoren meer heeft. Alle bedrijven die hij benadert, waaronder een creditcardmaatschappij, wijzen hem af. Bovendien heeft Niki in de achterliggende jaren schulden gemaakt van honderdduizenden dollars, om zijn Formule 2- en Formule 1-avontuur te financieren. Zelf heeft hij geen idee hoe hij deze enorme schuld nog kan afbetalen. Helaas voor hem gaat het dit jaar niet beter met de resultaten. De B.R.M. komt vaker aan de finish dan de March, maar snel zijn de wagens van Louis Stanley niet. Aan uitvalbeurten ontkomt Lauda ook niet en in de eerste helft van het seizoen weet hij alleen in Brazilië en in België de finish te halen. In België behaalt hij met de vijfde plaats wel de eerste keer punten. Tot overmaat van ramp krijgt Louis Stanley argwaan dat de sponsorgelden die Lauda heeft beloofd gebakken lucht zijn. Stanley staat op het punt Lauda uit zijn team te zetten. Dit is één van de moeilijkste momenten uit Lauda’s leven zoals hij later zou toegeven. Met de enorme schuldenlast en het vooruitzicht dat hij uit het team wordt gezet, denkt hij serieus na om ‘er maar uit te stappen’. Met andere woorden: Lauda ziet geen andere oplossing dan zelfmoord.

Ferrari.
De volgende race in Monaco brengt echter de doorbraak waar Lauda al zo lang op hoopt. Lange tijd ligt hij, onder het toeziend oog van de televisiecamera’s, op de derde plaats. Hiermee weet hij onder andere de Ferrari rijders Jacky Ickx en Arturo Merzario achter zich te houden. Uiteindelijk valt Lauda uit met een defecte versnellingsbak, maar veel mensen zijn onder de indruk van zijn optreden. Eén van deze mensen is Enzo Ferrari die de hele race thuis op tv heeft gekeken. De teambaas van Ferrari is zelfs zo onder de indruk dat hij Lauda’s schulden aan Louis Stanley afkoopt evenals zijn contract voor 1974 bij B.R.M. De rest van het seizoen kan Lauda geen hoge ogen meer gooien bij B.R.M. en valt hij, net als bij March in 1972, de meeste races uit met technische defecten. Vanaf 1974 rijdt Lauda bij Ferrari en in zijn debuutrace in Argentinië weet hij direct de tweede plaats te behalen voor de Scuderia. Later vertelt hij dat na zijn debuut in de Ferrari de creditcardmaatschappij die hem in 1973 nog de deur wees hem nu ook weer benadert met een aantrekkelijke sponsordeal die Lauda resoluut afwijst. ‘Ik heb ook zo mijn principes’, verklaart hij hierover. De volgende twee races valt Lauda uit, maar in Spanje wint hij, na gevechten met de Lotussen van Ronnie Peterson en Jacky Ickx zijn eerste Grand Prix. De goede resultaten blijven komen voor Lauda. Zo wordt hij tweede in België en Frankrijk en wint hij bovendien ook nog de Grand Prix van Nederland. Toch valt Lauda ook nog vaak uit en verspeelt hij af en toe kostbare punten. Bijvoorbeeld in de Grand Prix van Engeland waar hij 69 ronden lang aan de leiding ligt tot zijn achterband langzaam begint leeg te lopen. Vanuit zijn pit krijgt Lauda het teken om banden te wisselen maar hij wil, met nog tien ronden te gaan, niet meer stoppen. Dit leidt ertoe dat uiteindelijk zijn gehele band tot en met de velg eraf loopt en Lauda buiten de punten finisht op de negende plaats. Indien Lauda zijn banden direct gewisseld had, dan had hij er wellicht nog de derde of vierde plaats met de o zo belangrijke punten uit kunnen slepen. Naderhand geeft Lauda toe dat hem dit in 1974 waarschijnlijk de wereldtitel heeft gekost.

Niki Lauda 1975

De Ring.
In 1975 is er geen houden meer aan. Met zeges in Monaco, België, Zweden, Frankrijk en de Verenigde Staten en diverse podiumplaatsen wint Niki Lauda met overmacht zijn eerste wereldtitel. Niemand kan een vuist maken naar de ontketende Oostenrijker. Ook niet regerend wereldkampioen Emerson Fittipaldi die 18,5 punten tekort komt op Lauda.

Niki Lauda

1976 begint waar 1975 is geëindigd. Lauda wint in Brazilië en Zuid-Afrika, wordt tweede in de Verenigde Staten en Spanje en wint wederom in België, Monaco en Engeland. Als de Grand Prix van Duitsland aanbreekt, heeft hij een voorsprong van maar liefst 31 punten op Jody Scheckter die 30 punten heeft. James Hunt volgt op de derde plaats in de tussenstand met 26 punten. De oorzaak van het ongeluk dat Lauda in de eerste ronde heeft, is tot op de dag van vandaag nooit gevonden. De meest logische verklaring is dat de ophanging van de Ferrari breekt gezien het feit dat de wagen plotseling scherp naar rechts trekt en tegen de rotswand slaat. Het is nota bene coureur Arturo Merzario, bijgestaan door collega’s Herald Ertl, Guy Edwards en Brett Lunger die Lauda weet te bevrijden uit zijn brandende wagen en zo zijn leven redden. Merzario heeft er geen geheim van gemaakt een grondige hekel te hebben aan Lauda en gaat ook nadat hij de Oostenrijker het leven heeft gered gewoon door met het afkraken van Niki in de pers. Zijn moedige daad om Lauda, met gevaar voor eigen leven, uit de vlammen te bevrijden, heeft dus niets te maken met hoe hij over de Oostenrijker denkt. Een week lang vecht Lauda voor zijn leven. Buiten de brandwonden die Lauda heeft opgelopen, zijn ook zijn longen verbrand. De toestand van Lauda wordt als hopeloos ingeschat. Er verschijnt zelfs een priester aan Lauda's bed die hem het laatste sacrament toedient. Lauda kan niet reageren of zien, maar hoort alles. Later zou hij zeggen woedend te zijn op de priester omdat deze helemaal niet met hem begaan leek en ook niets tegen hem zei over de mogelijkheid dat hij dit zou kunnen overleven. Mede dankzij de hulp van fysiotherapeut Willy Dungl, die ook nog met behulp van een pincet zo'n tachtig stukjes van de balaklava uit de schedel van Lauda verwijdert, weet Lauda langzaam maar zeker te herstellen. Op 11 september, nauwelijks zes weken na zijn verschrikkelijke ongeluk, is Lauda alweer terug. Met zijn hoofd en handen nog in het verband begint hij aan de training van de grote prijs van Italië. Een grotere beproeving dan het overwinnen van zijn angst in de wagen staat hem te wachten tijdens de persconferentie. De journalistiek laat zich hier van zijn slechtste kant zien door volstrekt ongepaste vragen te stellen. Bijvoorbeeld wat zijn vrouw van zijn ‘nieuwe gezicht’ vond en of ze al een scheiding had aangevraagd. Lauda geeft de meest botte antwoorden die hij maar kan bedenken waaronder de opmerking ‘ik heb helemaal geen gezicht en oren nodig. Alleen een rechtervoet om gas te geven.’ Wat moet je anders zeggen tegen een dergelijk stel idioten?’, aldus Lauda. De beproeving van Lauda is echter nog niet voorbij. In de laatste race in Japan komt de regen met bakken uit de hemel. Na één ronde houdt hij het voor gezien. ‘Mijn leven is belangrijker dan de wereldtitel’, aldus Lauda. Na een knappe race, waarin hij aan de leiding liggend nog een lekke band moet wisselen, eindigt James Hunt als derde. De vier punten die dit oplevert, zorgen ervoor dat Hunt met 1 punt voorsprong op Lauda wereldkampioen wordt.


De feniks.
Enzo Ferrari is niet te spreken over de opgave van Lauda. In een gesprek met Lauda geeft hij aan dat hij liever had gezien dat zijn coureur pas in 1977 weer zou terugkeren. Lauda is zo kwaad dat hij tegen Enzo roept dat een Italiaan misschien liever in bed wil blijven liggen, maar dat hij wil racen. Uiteraard blijft de ruzie tussen Enzo Ferrari en Niki Lauda dat jaar niet zonder gevolgen. Lauda’s nieuwe teamgenoot Carlos Reutemann is officieus benoemd tot eerste rijder. Een nog groter probleem is dat Lauda en Reutemann elkaar totaal niet liggen. Bovendien begint Reutemann het seizoen een stuk beter dan Lauda. Hij wint de Grand Prix van Brazilië. Als Lauda dan ook nog bij Enzo aangeeft dat hij Reutemann geen goede coureur vindt, stelt Enzo Niki een ultimatum. Lauda moet de volgende race winnen of hij zal uit het team gezet worden. In eerste instantie weet Niki dat hij zichzelf in een moeilijke positie heeft gemanoeuvreerd, maar weet later ook dat hij onder druk zijn beste prestaties kan neerzetten. In Zuid-Afrika wint hij dan ook zijn eerste Grand Prix sinds zijn ongeluk op de Nürburgring. De rest van het seizoen weet Lauda regelmatig in de punten te rijden, bovendien wint hij nog de Grand Prix van Duitsland en Nederland. Diverse coureurs, zoals Mario Andretti en Jody Scheckter, zijn sneller dan Lauda, maar geen enkele coureur rijdt zo constant en berekend als Niki. Hierdoor wint Lauda zijn tweede wereldtitel. Later zal hij verklaren dat hij de wereldtitel in 1977 niet heeft gewonnen omdat hij zo goed was, maar omdat anderen fouten maakten.

Niki Lauda in Brabham

Alfa Romeo.
Met nog twee Grands Prix te gaan in 1977 wordt Lauda in de Grand Prix van de Verenigde Staten al wereldkampioen door middel van de vierde plaats. Geen van zijn concurrenten kan hem nog inhalen. Zodra Niki zeker is van zijn wereldtitel stopt hij per direct met racen voor Ferrari en verschijnt dus niet aan de start in de laatste twee Grands Prix van het seizoen. Tot op de dag van vandaag zijn er nog steeds Ferrari-fans die dit als hoogverraad beschouwen. Wat ook gezien wordt als verraad, is het feit dat Lauda in 1978 aan de start verschijnt in het team van Brabham dat gebruik maakt van de motoren van aartsrivaal Alfa Romeo. Een serieuze gooi naar de titel kan Lauda dat jaar niet doen aangezien de Lotussen van Mario Andretti en Ronnie Peterson superieur zijn. Wel wint Lauda nog in Zweden en Italië.

Niki Lauda in 1979

In 1979 kan Brabham helemaal niet meer meekomen met de concurrentie en Lauda en zijn teamgenoot Nelson Piquet ploeteren in het middenveld mee. Na de trainingen van de Grand Prix van Canada besluit Lauda zich terug te trekken uit de Formule 1. Hij neemt afscheid van teambaas Bernie Ecclestone en vliegt met zijn eigen vliegtuig weg naar een zakenbespreking van luchtvaartmaatschappij Lauda Air.

Lauda reed ook in andere racewagens

Comeback.
In de twee jaar die volgen weet Lauda alle tegenwerkingen van de Oostenrijkse overheid te overwinnen en krijgt hij Lauda Air letterlijk en figuurlijk van de grond. Niki is de Formule 1 helemaal vergeten en kijkt zelfs geen races meer op tv. Gedurende 1981 kijkt hij echter voor het eerst weer eens een race op tv en begint het racevirus toch weer te kriebelen. Nu zijn luchtvaartmaatschappij goed loopt, is hij weer toe aan een nieuwe uitdaging. In het diepste geheim volgt er een test bij McLaren die niet zo succesvol is. Lauda’s conditie is sterk achteruit gegaan en dit heeft ook zijn weerslag op zijn snelheid. Onder leiding van Willy Dungl, die hem al eerder hielp te herstellen van zijn ongeluk, begint Lauda aan een streng trainingsprogramma en dito dieet. De tweede test gaat dan ook al een stuk beter en Lauda krijgt naar aanleiding hiervan diverse aanbiedingen van Williams, Brabham, Tyrrell en McLaren. Williams en Tyrrell zijn teams die zich in de achterhoede begeven en niet snel genoeg zijn. Bovendien rijdt Carlos Reutemann bij Williams waar hij het al in 1977 niet goed mee kon vinden. Brabham lijkt in eerste instantie een goede keuze aangezien deze vanaf 1982 uitgerust zullen zijn met de krachtige BMW motoren maar de uitgekookte Lauda slaat ook dit aanbod af. Het Brabham-team is immers geheel ingesteld op de wereldkampioen van 1981 Nelson Piquet. Lauda kiest voor McLaren. Hij weet dat hij sneller is dan zijn nieuwe teamgenoot John Watson omdat hij in 1978 ook al samen met de Ier in hetzelfde team heeft gereden. Bovendien heeft McLaren het vooruitzicht op veelbelovende turbomotoren van Porsche. Lauda weet teambaas Ron Dennis te overbluffen en een, voor die tijd, astronomisch salaris af te troggelen. Dennis krijgt geen spijt van zijn beslissing want Lauda wint al de derde race van het seizoen in Long Beach. Later in het seizoen wint hij ook nog de Grand Prix van Engeland.

Niki Lauda

De derde wereldtitel.
In seizoen 1983 kunnen de conventionele motoren achterin de McLarens niet meer meekomen met het turbogeweld van onder andere Brabham, Ferrari en Renault. Alleen op stratencircuits zoals Long Beach hebben de turbomotoren een minder groot voordeel. In Long Beach behaalt Lauda dan ook zijn beste resultaat als hij tweede wordt achter teamgenoot John Watson die de race wint. Vanaf de Grand Prix van Nederland mag Lauda echter rijden met de nieuwe McLaren MP4-1E die voorzien is van een TAG Porsche turbomotor. Hoewel de betrouwbaarheid nog ver te zoeken is, is de nieuwe wagen met erg snel. De betrouwbaarheid komt gaandeweg en Alain Prost, zijn nieuwe teamgenoot bij McLaren, wint de eerste race van het seizoen 1984. Lauda wint op zijn beurt de tweede race van het seizoen. Al snel blijkt, ondanks een zege van Michele Alboreto in België, dat het gevecht om de wereldtitel tussen de teamgenoten Alain Prost en Niki Lauda uitgevochten zal worden. Lauda wint in Zuid-Afrika, Frankrijk, Engeland, Oostenrijk en Italië. Alain Prost wint op zijn beurt de Grands Prix van Brazilië, San Marino, Monaco, Duitsland, Nederland en Europa. Als de laatste race van het seizoen aanbreekt in Portugal, is het verschil tussen beiden slechts 3,5 punt in het voordeel van Lauda. Alain Prost wint de race, maar Lauda, na uit het middenveld gestart te zijn, weet tweede achter Prost te worden en wordt zo met slechts een half punt voorsprong wereldkampioen.

Afscheid.
Voor 1985 komt Niki Lauda bijna nog tot een overeenkomst met Renault om voor het team te gaan rijden, maar deze deal wordt door de directie van het Franse team tegengehouden omdat zij het salaris dat Lauda vraagt te hoog vinden. Lauda gaat daarom met McLaren zijn titel verdedigen maar veel geluk heeft hij niet. In de meeste races valt hij uit met technische problemen. Alain Prost is ondertussen niet te stoppen op weg naar zijn eerste wereldtitel. Aangekomen in Nederland staat Alain Prost gezamenlijk met Michele Alboreto aan de leiding in de tussenstand. Voorafgaand aan deze race heeft Lauda al besloten definitief te stoppen met Formule 1 en geeft aan bij Alain Prost dat hij nog een laatste keer wil schitteren. Het mondt uit in een episch duel tussen beide grootheden dat Lauda in zijn voordeel beslist. Niki Lauda wint in Nederland zijn 25e en laatste Grand Prix. In Australië datzelfde jaar rijdt hij zijn laatste Grand Prix. Mede door zijn ongeluk, zijn ongelofelijke comeback na zijn ongeluk én na twee jaar afwezigheid maken Niki Lauda tot één van de meest legendarische Formule 1-coureurs aller tijden. Na onder andere posities als adviseur bij teams als Ferrari en Jaguar was Lauda actief als gastcommentator bij de Duitse televisie. De laatste jaren was Lauda onderdeel van het grote succes van Mercedes.

Niki Lauda

Statistieken Niki Lauda.

Geboren : 22 februari 1949
Wereldtitels : 1975, 1977 & 1984.
Pole Positons : 24
Teams
1971-1972 : March
1973 : B.R.M.
1974-1977 : Ferrari
1978-1979 : Brabham
1982-1985 : McLaren

Aantal zeges : 25
1. 1974 Spanje
2. 1974 Nederland
3. 1975 Monaco
4. 1975 België
5. 1975 Zweden
6. 1975 Frankrijk
7. 1975 Verenigde Staten
8. 1976 Brazilië
9. 1976 Zuid- Afrika
10. 1976 België
11. 1976 Monaco
12. 1976 Engeland
13. 1977 Zuid-Afrika
14. 1977 Duitsland
15. 1977 Nederland
16. 1978 Zweden
17. 1978 Italië
18. 1982 Verenigde Staten
19. 1982 Engeland
20. 1984 Zuid-Afrika
21. 1984 Frankrijk
22. 1984 Engeland
23. 1984 Oostenrijk
24. 1984 Italië
25. 1985 Nederland

RaceXpress archief/Taco van der Zant/foto's Martin Banaan Collections

 

MEER NIEUWS...

Babe-box

Xtra

COLUMNS